Historie Woonbos Molenheide 

Vroege geschiedenis - ontstaan Molenheide

In de loop van de 14de eeuw werd een windmolen gebouwd in een heidegebied ten zuidoosten van Lieshout. De oudst bekende vermelding van de naam Molenheide voor dat vrij kleine gebied is te vinden in een schepenakte van 1587 waarin sprake is van een 'groesveld ter plaetse genaempt aende Moelsheijde'. In de eeuwen daarna werd de naam Molenheide gaandeweg gebruikt om de gehele heide ten zuiden van Lieshout aan te duiden.

Het gebied van de huidige Molenheide werd in 1311 door de abdij van Floreffe gekocht van Hertog Jan II van Brabant. In 1698 werd het gebied door de abdij overgedragen aan de ingezetenen van Lieshout. Bij die gelegenheid werd in de 'keuren en beuken' bepaald dat de Molenheide gemeenschappelijk gebruikt mocht worden door de inwoners voor het halen van strooisel en zand ten behoeve van de mestproductie in de potstal, maar het was ten strengste verboden om in de Molenheide zand af te halen van de duinen en de zandbergen. Dit om zandverstuivingen zo veel mogelijk te voorkomen. In 1722 werd de windmolen verplaatst van de Molenheide naar het gebied 't Lankelaar aan de oostzijde van Lieshout. Toen in de Franse tijd Lieshout ophield een 'heerlijkheid' te zijn werd de Molenheide bezit van de gemeente Lieshout.

Recente geschiedenis - beplanting

Rond 1930 begon de Gemeente Helmond met de grootschalige aankoop van grond voor de aanleg van de Stiphoutse bossen. De vraag naar hout voor industriële verwerking nam toe, met name voor de mijnbouw in Limburg waar kilometers aan onderaardse gangen gestut moesten worden. Deze oorspronkelijke functie als ‘productiebos’ verklaart de brede en symmetrische lanen die vooral bedoeld waren voor de afvoer van het gerooide hout. De totale oppervlakte van de Stiphoutse bossen is 463 hectare.

Recente geschiedenis - 2e wereldoorlog

Tijdens de bezetting werden in de bossen van de Molenheide verscheidende Joodse mensen en geallieerden als onderduikers verborgen gehouden. Ze werden ondergebracht in een schuilplaats die was uitgegraven in een zandheuvel, gestut door houten balken. Deze locatie was ook de plaats waar knokploeg 'De Margriet' een depot had ingericht waar sabotagemiddelen lagen opgeslagen, achter het huis van Dokter de Raad in de Spechtlaan. Op 14 augustus 1944 werden drie leden, waaronder de Lieshoutse slager Piet Swinkels (zie link),  van de knokploeg, op weg naar het depot, door de Sicherheitsdienst gearresteerd. Samen met de leider van de knokploeg werden de verzetstrijders op 19 augustus van dat jaar om 21.00h in Kamp Vught gefusilleerd. Tijdens de bevrijding op 18 september hadden de bezetters zich aan weerszijden van de Molenheide om de 50 meter ingegraven in schuttersputjes om de oprukkende geallieerden weerstand te bieden. De bewoners van de huizen in het bos werden gesommeerd om hun heil elders te zoeken; tafelzilver werd begraven onder gemarkeerde bomen, de belangrijkste huisraad werd in bakfietsen en kinderwagens geladen en de bosbewoners trokken richting Mariahout. Een hele onderneming omdat de brug over het Wilhelminakanaal was ondermijnd en niet gebruikt kon worden. Via een onzekere constructie bestaande uit bootjes en ladders werd de oversteek gewaagd en werd tenslotte onderdak gevonden in de Mariahoutse horeca. 

Recente geschiedenis - bebouwing

Pas in 1955 werd het plan 'Villaterrein' opgesteld en werd een deel van de Molenheide woongebied. 

De eerste bebouwing is 'Huize Lenjo' (een samenstelling van de namen Lenie en Joop Bierhof ): de woning aan het water 'met het ronde witte theehuisje' aan de westzijde van de Molenheide op de hoek van de Spechtlaan. Het huisje lag oorspronkelijk overigens op een eiland maar is door het uitdiepen van het ven op het vasteland terecht gekomen. Aannemer Verstappen heeft de villa gebouwd in 1928-1929 en deze zelf bewoond tot 1933 waarna het pand is overgegaan naar de familie Bierhof.

Daarna ontstonden de eerste huisjes die niet bestemd waren voor permanente bewoning maar waar welgestelde Eindhovenaren tijdens weekenden en vakanties met hun gezinnen vertoefden. De huizen op Molenheide nummers  8 en 12a kennen zodoende hun oorsprong. Van deze huizen is bekend dat twee bevriende Eindhovens ondernemers (de heren Van Asten en Van Lit) deze in de bossen bouwden nadat hun winkel verloren was gegaan tijdens het ‘Sinterklaasbombardement’ van 6 december 1942 door de RAF.  Het huis van familie Van Asten is opgetrokken met het puin van hun kantoorboekhandel aan de Demer in Eindhoven nadat het Duits Stadsbestuur de gedupeerde winkeleigenaren het privilege verleende om hun puin af te voeren. In ruil voor een - van voor de oorlog bewaarde - doos sigaren is een Lieshoutse boer met paard en platte wagen driemaal op en neer naar de Eindhovens binnenstad gereden en konden de onfortuinlijke stenen zich voorbereiden op een nieuwe bestemming. In combinatie met wat lokaal dennenhout werd een eenvoudige woning opgetrokken met een rieten dak, elektriciteit via een bovengrondse kabel, water uit een put naast het huisje en als verwarming vanzelfsprekend slechts een open haard. 

In 1947 werd een huis gebouwd door Pieter Dovens, aan het ven tegenover de familie Bierhof.  Dit houten huis in Oostenrijkse stijl werd in augustus 1995 door brand verwoest en vervangen door nieuwbouw (huidig adres is Reigerlaan 7).

Het eerste huis aan de noordzijde van het 'Villaterrein' werd voor de oorlog (jaar onbekend) gebouwd door Leo van Drunen op het perceel aan de Roeklaan nummer 5. 

Anno 2020 telt het Woonbos Molenheide 102 bebouwde percelen waarop 106 huishoudens zijn gevestigd.

Huize Lenjo | Molenheide 18 

familie Verstappen (1928-1929) en later familie Bierhof (1933)  

Molenheide 8

familie van Asten (1943)   

Huize Valkenhorst | Molenheide 12a

familie van Lit (1943)

Reigerlaan 7

familie Dovens (1947)

Roeklaan 5

familie van Drunen (bouwjaar onbekend)

Aanvullingen en/of correcties op dit artikel zijn welkom via het contactformulier.

Bronnen: redactie | 27 juni 2020, Wikipedia, 'Lieshout en Mariahout in oude foto's - deel 2' (uitgave Heemkundekring 't Hof van Liessent en persoonlijke verslagen Frank van Asten en Ben van Lit

Link: In Memoriam Piet Swinkels